Geskiedenis van antieke Israel en Juda

Die geskiedenis van antieke Israel en Juda begin in die laat Bronstydperk en vroeë Ystertydperk in die Suid-Levant in Wes-Asië. Die vroegste bekende verwysing na "Israel" as 'n volk of stamfederasie is op die Merneptah-stele, 'n inskripsie uit antieke Egipte wat dateer uit omstreeks 1208 v.C., maar die groep kan ouer wees. Volgens moderne argeologie het die antieke Israeliese kultuur uit die ouer Kanaänitiese beskawing ontwikkel. Twee verwante Israeliese koninkryke, die Koninkryk Israel en die Koninkryk Juda, het teen Ystertydperk II in die streek bestaan.

Volgens die Hebreeuse Bybel het 'n "Verenigde Koninkryk" (met Israel en Juda) al in die 11de eeu v.C. bestaan onder konings Saul, Dawid en Salomo. Dit het later in twee verdeel: Israel, met die stede Sigem en Samaria, in die noorde en Juda, met Jerusalem en die Joodse Tempel, in die suide. Oor die geskiedkundige bestaan van die Verenigde Koninkryk word gedebatteer, omdat daar geen argeologiese bewyse daarvoor is nie, maar geleerdes stem saam dat Israel en Juda teen onderskeidelik 900 v.C.^{[1]:169–195[2]} en 850 v.C.^[3] as aparte koninkryke bestaan het.

Die Koninkryk Israel is omstreeks 720 v.C. verwoes, toe dit deur die Nieu-Assiriese Ryk verower is.^[4] Hoewel Juda in dié tyd voortbestaan het, het dit 'n vasalstaat van eers die Nieu-Assiriese Ryk en toe die Nieu-Babiloniese Ryk geword het. Joodse opstande teen die Babiloniërs het egter gelei tot die vernietiging van Juda in 586 v.C. onder die leierskap van koning Nebukadnesar II. Volgens die Bybelse weergawe het Nebukadnesar se leërs Jerusalem beleër en dit het gelei tot die verwoesting van Salomo se Tempel en die verbanning van die Jode na Babilon. Dié voorval word ook in die Babiloniese Kroniek genoem.^[5][6]

Dit het geëindig met die val van Babilon omstreeks 538 v.C. aan die hand van die Achaemenidiese Ryk. Daarna het koning Kores die Grote die verbanne Jode na Juda laat terugkeer.^[7][8] In dié tyd is die Tweede Tempel in die plek van Salomo se verwoeste tempel gebou.

1. ↑ Finkelstein, Israel; Silberman, Neil Asher (2001). The Bible unearthed : archaeology's new vision of ancient Israel and the origin of its stories (1st Touchstone uitg.). New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-684-86912-4.
2. ↑ Wright, Jacob L. (Julie 2014). "David, King of Judah (Not Israel)". The Bible and Interpretation. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Maart 2021. Besoek op 15 Mei 2021.
3. ↑ Finkelstein, Israel, (2020). "Saul and Highlands of Benjamin Update: The Role of Jerusalem", in Joachim J. Krause, Omer Sergi, and Kristin Weingart (reds.), Saul, Benjamin, and the Emergence of Monarchy in Israel: Biblical and Archaeological Perspectives, SBL Press, Atlanta, GA, p. 48
4. ↑ Broshi, Maguen (2001). Bread, Wine, Walls and Scrolls. Bloomsbury Publishing. p. 174. ISBN 978-1-84127-201-6.
5. ↑ "British Museum – Cuneiform tablet with part of the Babylonian Chronicle (605–594 BCE)". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Oktober 2014. Besoek op 30 Oktober 2014.
6. ↑ "ABC 5 (Jerusalem Chronicle) – Livius". www.livius.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Mei 2019. Besoek op 8 Februarie 2022.
7. ↑ "Second Temple Period (538 BCE to 70 CE) Persian Rule". Biu.ac.il. Besoek op 15 Maart 2014.
8. ↑ Harper's Bible Dictionary, ed. by Achtemeier, etc., Harper & Row, San Francisco, 1985, p. 103